Jakiś czas temu zaczęłam czytać tą serię Wiktorii. Wieczorem, gdy mała była już w łóżku, siadałam obok z książką, ile razy Daniel się zasłuchał i o mało co nie spóźnił do pracy - bezcenne :)
Jak się okazało Wiki była jeszcze za mała na taką lekturę, wytrwała tylko do połowy 3 tomu. Jednak muszę przyznać, że to czego wysłuchała, bardzo przeżywała: śmiała się kiedy Tomek oberwał od kangura, wstrzymywała oddech w czasie poszukiwań małej Sally, tropienia okapi i walki Tomka z Czerwonym Orłem, płakała kiedy ucierpiał Dingo.
Dziś jest o 1,5 roku starsza i po urodzinach wrócimy do przygód młodego podróżnika.
W naszej biblioteczce jest zbieranina wydań [głownie te ze zdjęć:3, 4 i 5], a było ich wiele w miękkiej i twardej oprawie, między innymi w takiej szacie graficznej:
To co je łączy, to piękne obrazki i mapy w każdym wydaniu [uwielbiam je, szczególnie te wydawnictwa Śląsk - Muza jak na mój gust zbyt pstrokata - ale te starsze: proste, wyraziste ale równocześnie zmuszające do myślenia, przestudiowania trasy wyprawy porównania z atlasem], zresztą co tu dużo mówić jak można obejrzeć przy czym mapa Afryki pochodzi z wydania z lat sześćdziesiątych a reszta z lat dziewięćdziesiątych:
Pierwowzorem serii była książka Tomek w tarapatach [1948], która opowiada o nastolatku podróżującym po świecie, przeżywającym niezwykłe przygody, poznającym ciekawych ludzi. Książka ta jednak nie jest częścią serii, choć ostatnio została do niej włączona. Potraktować ją jak jeden z tomów, teoretycznie pierwszy, to jak przeczytać skrypt przed całą serią. Osobiście polecam zostawić ją na koniec, jako ciekawostkę.
Sama seria składa się z 9 tomów [i tu, wyjątkowo, posłużę się ''nieomylną wikipedią'' bo w dość wyrazisty sposób przedstawiono kolejne tomy]:
- Tomek w krainie kangurów [1957] przedstawia nam po kolei każdą z postaci: osieroconego młodego patriotę Tomka i jego opiekunów Karskich, tajemniczego Jana Smugę - przyjaciela Andrzeja Wilmowskiego i oczywiście samego Andrzeja - ojca Tomka. Chcą odnowić zerwane więzi z synem, Andrzej zabiera Tomka, na jego pierwszą wyprawę, do Australii. Podczas podróży poznał bosmana Tadeusza Nowickiego, dzięki któremu Tomek nauczył się po mistrzowsku posługiwać bronią palną. Natomiast w samej Australii poznał swoją przyjaciółkę, a w późniejszym czasie żonę Sally Allan.
- Tomek na Czarnym Lądzie [1958] (początkowo pod tytułem Przygody Tomka na Czarnym Lądzie, tytuł został przy jednym z późniejszych wznowień zmieniony) - akcja dzieje się w Afryce, konkretnie w Kenii i Ugandzie
- Tomek na wojennej ścieżce [1959] - występują w niej tylko Tomek, bosman Nowicki i Sally Allan, akcja rozgrywa się na pograniczu Stanów Zjednoczonych i Meksyku i nie dotyczy tym razem wyprawy badawczej (Tomek, ranny podczas poprzedniej wyprawy do Afryki, przebywa w USA by wypocząć),
- Tomek na tropach Yeti [1961] - ponownie pojawia się w niej cała czwórka głównych bohaterów, a miejscem akcji są Indie, konkretnie Bombaj, a następnie północna część kraju oraz Tybet i północny Pakistan,
- Tajemnicza wyprawa Tomka [1963] - akcja rozgrywa się na Syberii w carskiej Rosji, a książka nie opowiada o wyprawie badawczej, lecz o wyprawie mającej uwolnić i uprowadzić z Syberii polskiego zesłańca Zbyszka Karskiego, ciotecznego brata Tomka,
- Tomek wśród łowców głów [1965] - ponownie opowiada o wyprawie geograficznej, tym razem z Sydney na Nową Gwineę, w tym tomie bosman Nowicki jest już kapitanem własnego żaglowca, a w trakcie wyprawy, w obliczu widma śmierci, Tomek i Sally Allan biorą ślub,
- Tomek u źródeł Amazonki [1967] - akcja dzieje się w Brazylii i częściowo w Peru, nad Amazonką, przy czym książka najpierw opowiada o wydarzeniach, w których biorą udział tylko Jan Smuga, Zbigniew Karski i jego żona Rosjanka Natasza, która wraz z nim uciekła z Syberii; w drugiej części powieści Tomek i kapitan Nowicki przybywają do Brazylii i poszukują zaginionego Smugi; w powieści nie pojawia się Andrzej Wilmowski.
- Tomek w Gran Chaco [1987] jest kontynuacją Tomka u źródeł Amazonki. Alfred Szklarski zapowiedział jednocześnie opublikowanie dalszych trzech tomów, zamierzając doprowadzić akcję przygód Tomka do momentu odzyskania niepodległości przez Polskę i powrotu bohaterów do Warszawy. Jednakże z uwagi na wiek zdołał już tylko rozpocząć pisanie powieści
- Tomek w grobowcach faraonów [1994] opowiada o wyprawie do Egiptu i Sudanu. W trakcie jej tworzenia zmarł w 1992 r. niezastąpiony Alfred Szklarski i powieść dokończył przyjaciel autora Adam Zelga.
- Przygody Tomka na Alasce, planowane jeszcze przez samego Szklarskiego, nie ukazały się.
Co ciekawe, aby poznać przeszłość i motywy postępowania bohaterów, po prostu trzeba wytrwać do końca. Tomek nie wie dlaczego ojciec musiał uciekać z kraju, nie wie czemu zmarła matka. Fakty przedstawiane mu przez wujostwo są bardzo skąpe, niechętnie wydzielane i mają na celu negatywnie nastawić chłopca do ojca. Mimo to, Tomek uważa Andrzeja za wzór do naśladowania i, w miarę swoich możliwości, stara się być taki jak ojciec. Prawdy dowiaduje się od Smugi...jakiej prawdy? Weź książkę do ręki, z pewnością znajdziesz...i nie oderwiesz się aż do ostatniej strony.
Odkładając Grobowce faraonów, pewnie spytasz sam siebie: czemu to już koniec...a może to dopiero początek? Może tak jak Tomek znajdziesz sposób by zwiedzić świat, poznać nowych ludzi i mieć własne bezcenne wspomnienia...
.
